Veilig naar olifanten kijken

Als je tijdens een selfdrive safari door Afrika rijdt kun je ineens op een kudde olifanten stuiten. Dit is een bijzondere ontmoeting, omdat olifanten in het wild nu eenmaal een stuk groter lijken als olifanten in een dierentuin. Bovendien staan ze (gelukkig) niet achter een hek. Bij veilig naar olifanten kijken is het belangrijk om 5 spelregels in acht te nemen.

1. Respecteer de olifanten en gebruik je gezonde verstand.

2. Onthoud dat je te gast bent in de leefomgeving van de olifanten.

3. Geef olifanten altijd voorrang.

4. Olifanten houden van stilte, geduld en langzame bewegingen.

5. Dring je niet op binnen in de persoonlijke ruimte van een olifanten.

Olifanten verhuizing vormt basis voor gezonde populatie in Malawi

Olifanten zijn de grootste land zoogdieren ter wereld. Algemeen wordt erkend dat ze een hoge intelligentie, een goed geheugen en emoties hebben. Het is geweldig om olifanten vanaf een veilige afstand te observeren. Wij zetten danook regelmatig de motor van onze auto uit om te genieten van een groep olifanten.

Olifanten houden er niet van, net als mensen overigens, dat er ongevraagd wordt binnengedrongen in hun persoonlijke ruimte. Als je dat respecteert leidt dat meestal tot een heel positieve ervaring. Doe je dat niet, dan kan dat een gevaarlijke situatie opleveren.

Als je tijdens een selfdrive door een gebied met olifanten gaat rijden is het belangrijk om onze spelregels voor het respectvol en veilig naar olifanten kijken vooraf te lezen. Hierdoor voorkom je gevaarlijke situaties en creëer je een onvergetelijke ontmoeting met deze prachtige dieren.

Olifanten tijdens boot safari Chobe rivier Botswana

Olifanten in Luangwa rivier tijdens game drive bij Flatdogs Camp Zambia

Wel doen

• Neem gas terug zodra je olifanten ziet. Rij niet te gehaast naar ze toe.
• Zet de motor af en neem alle rust om de olifanten te observeren.
• De aanbevolen veilige afstand voor het observeren van olifanten is verschillend. Wij raden aan in eerste instantie minstens 80 tot 100 meter afstand te houden. Dan kun je veilige afstand de gemoedstoestand van de kudde beoordelen. Als je al vaker olifanten bent tegengekomen tijdens een selfdrive safari kunt je een afstand van 50 tot 60 meter afstand aanhouden. Vanaf deze afstand kun je de olifanten dichter bij laten komen, want ze zullen zich op hun gemak voelen.
• Zorg ervoor dat je gemakkelijk weg kunt rijden van de plek vanwaar je de olifanten observeert. Bekijk geschikte vertrekroutes voordat je de motor uit zet.
• Pas goed op voor olifanten die je vanaf de achterkant van de auto benaderen.
• Geef de olifanten altijd voorrang! Zorg dat er voldoende ruimte is voor de olifanten om van de weg af te lopen, de Bush in.
• Rij langzaam achteruit als de olifanten zich geïrriteerd gedragen.
• Geef een olifanten mannetje in musth (opgewonden) veel meer ruimte dan normaal (minimaal 100 meter). Ze kunnen door hun verhoogde testosteronniveau zeer geïrriteerd of zelfs agressief  reageren.
• Probeer als het even mogelijk is olifanten mannetjes in musth te vermijden. Liever achteruit rijden en een alternatieve route zoeken dan langs een opgewonden olifanten mannetje rijden.
• Wees geduldig met olifanten en respecteer hun persoonlijke ruimte.
• Passeer olifanten met gepaste snelheid.
• Gebruik je gezonde verstand en blijf het gedrag van de olifanten die je observeert goed in de gaten houden.

Niet doen

• Parkeer je auto nooit op olifantenpaden die door de Bush leiden.
• Sluit olifanten nooit in als er andere voertuigen aanwezig zijn.
• Blokkeer nooit de richting waarin olifanten lopen.
• Rij of parkeer nooit tussen leden van de olifantenkudde.
• Rij nooit langdurig achter olifanten aan die langs de weg lopen.
• Laat de motor nooit draaien als er olifanten in de buurt zijn.
• Rij nooit harder dan de olifant loopt.
• Probeer olifanten nooit actief van de weg te duwen. Knipper niet met je lichten en druk niet op de toeter.
• Rij nooit van de weg af en verlaat nooit je auto in een poging om dichter bij olifanten te komen.
• Maak nooit geluiden of snelle, schokkerige bewegingen om de aandacht van olifanten te trekken.
• Gil en schreeuw nooit in de buurt van olifanten.
• Blijf in de auto en hang nooit uit het raam of het dak.

Grote Olifant in Savuti Botswana

Op veel plaatsen zijn olifanten gewend aan de aanwezigheid van mensen en auto’s, zoals bijvoorbeeld in het Etosha National Park, Krugerpark National Park en Chobe National Park. In deze gebieden komen olifanten regelmatig auto’s met bezoekers tegen. Als olifanten zich op hun gemak voelen, ondanks de aanwezigheid van mensen, zullen ze gewoon doorgaan met hun activiteiten en jouw  auto volledig negeren.

Liggend olifantje in South Luangwa National Park Zambia

Hoe kun je zien of olifanten ontspannen zijn?

• De ogen zijn neergeslagen op een ontspannen een beetje luie manier.
• De achterpoten zijn gekruist en ze leunen op één been.
• Ze besteden hun aandacht aan de vegetatie die ze eten en ze nauwelijks aandacht schenken aan jou.
• Ze eten met hun rug naar je toe, meestal met de kop onder de schouderlijn.
• De staarten worden op een ontspannen manier heen en weer gezwaaid.

Olifanten gebruiken hun lichaamstaal om aan te geven dat ze zich ongemakkelijk voelen met jou in de buurt. Bepaalde houdingen en gebaren worden gezien als teken van een onprettig gevoel en geven aan dat een olifant beoordeelt of je een bedreiging vormt of niet. Zorg er in dit soort situaties voor dat je je auto op een aanzienlijke afstand van de olifant parkeert en schakel de motor uit! Wees zo stil mogelijk en zorg ervoor dat je de olifant voldoende ruimte geeft. Signalen waar je op moet letten zijn:

• Kin iets omhoog en oren iets gespreid.
• Plukken aan vegetatie zonder echt iets te eten.
• Voorste voet omhoog en voorzichtig zwaaiend.
• Eigen gezicht aanraken met slurf.
• De punt van de slurf onrustig heen en weer bewegen.
• Opheffen/verstijven van de staart.

Olifant in de Okavango Delta Botswana

Olifanten maken ook gebruik van lichaamstaal om aan te geven dat je ze hebt geïrriteerd. Als je een van de onderstaande signalen ziet, moet je je langzaam terugtrekken uit de buurt van plek waar je de olifanten observeert:

• De oren staan gespreid op 90 graden van het lichaam en naar de tegenstander gericht. Je kunt dit als een zeer ernstige bedreiging beschouwen, zeker als ook de slagtanden ook naar je zijn gericht. Let op dat je dit niet verwart met het klapperen van de oren wat ontspannen olifanten doen om af te koelen!
• Het hoofd omhoog om er groter uit te zien. Met de kin omhoog om naar de tegenstander te ‘kijken’.
• Luid trompetteren.
• De slurf naar voren zwaaien in de richting van de tegenstander.
• Stof, takken of andere voorwerpen rechtstreeks in de richting van de tegenstander gooien. Let op, verwar dit niet met ontspannen olifanten die meestal stof op zichzelf gooien!
• Het hoofd en de slagtanden door de vegetatie duwen om hun kracht te demonstreren.
• In de grond prikken met de slagtanden is een veel voorkomend en ernstig teken van agressie. In dit geval buigen of knielen de olifanten om hun slagtanden in de grond duwen.

Schijnaanval van olifant in musth South Luangwa National Park Zambia

Olifanten in Etosha National Park Namibië

Schijnaanval (mock charge)

Olifanten vallen niet altijd aan met de bedoeling om de tegenstander echt aan te vallen. In sommige gevallen geven ze alleen een waarschuwing om aan te geven dat ze zich ongemakkelijk voelen. In zo’n situatie zal een olifant naar jouw voertuig rennen en dan abrupt stoppen in een indrukwekkende positie met zijn oren gespreid. Ze zullen mogelijk ook stof omhoog schoppen met een van hun voorpoten of hun slurf naar jouw voertuig zwaaien. Een schijnaanval gaat meestal gepaard met luid trompetteren.

Het is heel belangrijk om een schijnaanval serieus te nemen, omdat deze snel kan overgaan in een echte aanval als de olifant zich bedreigd of geïrriteerd blijft voelen. Haast je niet weg van de plek van de observatie, maar trek je voorzichtig terug totdat je op een veilige afstand van de olifant bent.

Echte aanval

Het grootste verschil in lichaamstaal tussen een schijn- en een echte aanval is de stand van de oren. Als een olifant je echt aanvalt zijn de oren plat tegen zijn lichaam geplaatst als ze naar jouw voertuig rennen. De slurf wordt opgerold (zodat hij niet in de weg zit), het hoofd wordt laag gehouden en de slagtanden wijzen naar jouw voertuig. Een echte aanval geschiedt snel en stil! Let dus goed op voor vroege waarschuwingen voordat de olifant de behoefte voelt om aan te vallen.

Boze olifant in South Luangwa National Park Zambia

Wandel safari South Luangwa National Park Zambia

Het woord ‘musth’ is afgeleid van het Sanskriet-woord voor bedwelmd. Het woord wordt gebruikt om te beschrijven wanneer een gezonde olifanten mannetjes een verhoogde staat van reproductieve hormonen (testosteron) ervaren. Een volwassen olifanten mannetje heeft hier jaarlijks last van.

Meestal kun je aan olifanten mannetjes zien dat ze in musth zijn als ze een grote olieachtige substantie afscheiden van hun slaapklieren aan de zijkanten van hun hoofd. Daarnaast loopt een continue straal urine langs hun achterpoten. Olifanten in musth zijn doorgaans energieker, agressiever en onvoorspelbaarder vanwege het verhoogde testosteronniveau. Het is het beste om olifanten in musth te vermijden als dat enigszins mogelijk is.

Ondanks dat je misschien al onze spelregels naleeft, is het niet altijd mogelijk om een ​​negatieve ontmoeting met een olifant te vermijden. Hoewel iedere situatie uniek is, geven wij u de volgende richtlijnen voor het geval je je in een bedreigende situatie bevindt:

Als een olifant jouw voertuig nadert en je kunt het gebied niet verlaten, dan is het belangrijk om kalm te blijven. Concentreer je op diep ademhalen en maak geen plotselinge bewegingen. Wacht tot de olifant is vertrokken voordat je de plek van de observatie verlaat.

Blijf stil staan ​​​​wanneer een olifanten een schijnaanval doet. Als de olifant is gestopt, wacht dan even voordat je wegrijdt. Als je te vroeg achteruitrijdt of wegrijdt van de olifant, kan de hij jouw voertuig alsnog aanvallen en achtervolgen.

In zeer ernstige gevallen, zoals wanneer een olifant je echt aanvalt, sla je op de zijkant van de deur van de auto en verhef je je stem op een strenge toon. Let op dat je niet schreeuwt, maar alleen je stem verheft! Blijf vooral kalm, want agressieve tonen kunnen agressieve olifanten juist aansporen. Zodra de olifant is afgeleid, maakt je van de gelegenheid gebruik om de plek van de observatie te verlaten.

Olifant op de koffie langs Zambezi rivier Zambia

Zwemmen met olifanten Hwange National Park Zimbabwe

In veel wildgebieden in zuidelijk Afrika staan geen hekken om de campsites. Dit betekent dat wilde dieren, inclusief olifanten, jouw campsite op elk moment kunnen betreden. Hoewel dit een onvergetelijk ervaring is, kan een inmense olifant je behoorlijk schrik aanjagen.

• Als een olifant jouw kampeerplaats nadert, blijf dan stil. Loop niet naar de olifant toe en probeer hem niet weg te jagen.
• Als je je ongemakkelijk of bedreigd voelt door een naderende olifant, loop dan langzaam naar jouw voertuig en stap rustig naar binnen.
• Voer de olifant in geen geval!
• Het is belangrijk om geen vers fruit mee te nemen naar campsites die regelmatig door olifanten worden bezocht. Als je wel fruit bij je hebt bewaar dat dan in een luchtdichte container of in jouw voertuig.
• Berg al je afval ’s nachts op in jouw voertuig.

1. Respecteer de olifant en gebruik uw gezond verstand.
2. Onthoud dat u te gast bent in het territorium van de olifant.
3. Geef olifanten altijd voorrang.
4. Olifanten waarderen stilte, geduld en langzame bewegingen.
5. Dring niet binnen in de persoonlijke ruimte van een olifant

South Luangwa National Park, Olifanten steken de Luangwa rivier over, Zambia

Ben je geïnspireerd geraakt en wil je ook veilig naar olifanten kijken kijk dan bijvoorbeeld eens naar onze Olifanten Paradijs – Safari Zimbabwe & Botswana | 9 dagen of neem contact met ons op voor een safariontwerp op maat.